5 chủ đề khoa học đáng nhớ tôi đọc năm 2023 (4)

Phần 4. Xây dựng từ điển phản ứng miễn dịch học (immune response) của các tế bào miễn dịch ở mức độ sing-cell.

Kỹ thuật single-cell đã đẩy (push) nghiên cứu miễn dịch học (immunology) lên một mức độ mới. Phản ưng miễn dịch (immune response) hay việc các tế bào miễn dịch học tương tác (communicate/contact) với nhau trong cơ thể chúng ta là vô cùng quan trọng bởi chúng đảm bảo cho cơ thể chúng ta ở trạng thái khoẻ mạnh bình thường (homeostasis). Các tế bào miễn dịch học (immune cells) tương tác với nhau qua các “cytokines” tuy nhiên có rất nhiều cytokines khác nhau và chúng ảnh hưởng đến từng loại tế bào miễn dịch như thế nào cũng khác nhau. Công trình mới nhất sử dụng kỹ thuật single-cell đã thực hiện một thí nghiệm ở quy mô rất lớn trên chuột.

Nỗ lực này đến từ nhóm nghiên cứu của giáo sư Nir Hacohen ở ĐH Harvard với công trình công bố trên tạp chí Nature. Các tác giả thực hiện thí nghiệm trên 15 loại tế bào miễn dịch (immune cell types) với 86 loại cytokines —> tổng cộng hơn 1400 kết hợp (combinations). Các tác giả đã tổng kết lại, cái họ gọi là từ điển phản ứng miễn dịch học (dictionary of immune responses) trong đó có một số phát hiện quan trọng như: (i) tìm ra 66 phản ứng miễn dịch xảy ra với nhiều loại tế bào miễn dịch, trong đó tất nhiễn có nhiều phản ứng phổ biến đã được biết trong các nghiên cứu miễn dịch học, (ii) tìm ra một số “cytokine networks” mà chỉ hình thành trên mô hình ung thư chuột với phương pháp chữa trị miễn dịch học (cancer immunotherapy). Bước tiếp theo có lẽ sẽ là tìm xem những phản ứng trên chuột này như thế nào với người, tất nhiên sẽ không thể làm được thí nghiệm trên người ở mức quy mô lớn thế này, nhưng sẽ có nhiều cách thay thế.

(Còn nữa)

Phần 5. Kết quả thử nghiệm lâm sàng của phương pháp CAR-T cho bệnh ung thư biễu mô (solid cancers)